Chiều ngày 24/3/2017, Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội tổ chức hội nghị lấy ý kiến góp ý dự thảo Luật Thủy lợi. Đồng chí Ngọ Duy Hiểu, Thành ủy viên, Phó Trưởng đoàn ĐBQH Thành phố và đồng chí Bùi Huyền Mai, đại biểu Quốc hội chuyên trách đồng chủ trì hội nghị.
Dự thảo Luật Thủy lợi lấy ý kiến lần này gồm gồm 9 chương, 70 điều, quy định về hoạt động thủy lợi; quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thủy lợi, quản lý nhà nước về thủy lợi.
Các đại biểu tham dự hội nghị
Tại Hội nghị các ý kiến đều thống nhất với sự cần thiết phải ban hành Luật Thủy lợi nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc, ổn định cho quản lý, phát triển lĩnh vực thủy lợi trong tổng thể chiến lược phát triển quốc gia, tuy nhiên các ý kiến cũng đề nghị cần quy định phạm vị điều chỉnh cho phù hợp, quy định rõ về công tác quy hoạch thủy lợi cũng như bổ sung quy định về xã hội hóa trong xây dựng các công trình thủy lợi nhằm huy động tối đa nguồn lực xã hội trong quá trình hiện đại hóa ngành thủy lợi, đáp ứng yêu cầu phát triển vào dự thảo Luật.
Về phạm vi điều chỉnh của Luật, dự thảo Luật Thủy lợi quy định: "Luật này quy định về hoạt động thủy lợi; quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thủy lợi, quản lý nhà nước về thủy lợi"
Luật sư Trương Quang Cẩn đại diện Hội Thủy lợi Việt Nam cho rằng, quy định phạm vi điều chỉnh như dự thảo Luật là không rõ ràng và quá hẹp, không bao quát hết nội dung điều chỉnh của Luật, đề nghị sửa phạm vi điều chỉnh của Luật là: "Luật này quy định điều tra cơ bản, chiến lược, quy hoạch thủy lợi; đầu tư xây dựng công trình thủy lợi; quản lý, khai thác, vận hành công trình thủy lợi, hồ chưa thủy điện phục vụ thủy lợi; bảo vệ môi trường nước, công trình thủy lợi; thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng; quyền, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân và cộng đồng trong hoạt động thủy lợi và trách nhiệm quản lý nhà nước về thủy lợi”.
Luật gia Đỗ Minh Sơn - Hội Luật gia TP Hà Nội đề nghị Ban soạn thảo cần quy định rõ hơn, đầy đủ hơn về phạm vi điều chỉnh của Luật vì nội dung dự thảo Luật đề cập đến rất nhiều nội dung khác như: hợp tác quốc tế về thủy lợi, bảo đảm an toàn công trình thủy lợi, thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và các hoạt động có liên quan trực tiếp đến thủy lợi… Quy định như dự thảo Luật chưa thể hiện được tính đa mục tiêu của hoạt động thủy lợi và mối quan hệ giữa thủy lợi với các ngành kinh tế khác.
Nhiều ý kiến quan tâm đến quy định về quy hoạch thủy lợi, Luật gia Đỗ Minh Sơn cho rằng thủy lợi là một ngành đặc thù liên quan chặt chẽ đến tài nguyên nước, nguồn sống của con người và sự phát triển của mỗi quốc gia, vì vậy rất cần phải có quy hoạch được lập để quản lý, đặc biệt là quy hoạch thủy lợi ở tầm quốc gia. Đề nghị Ban soạn thảo rà soát lại quy định của dự thảo Luật quy hoạch (dự kiến sẽ trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 3 tới) để bảo đảm không mâu thuẫn, chồng chéo. Khi xây dựng các loại quy hoạch thủy lợi phải có sự tương thích với quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia. Mặt khác, quy hoạch thủy lợi phụ thuộc vào vị trí địa lý, đặc điểm khí hậu vùng, nguồn tài nguyên nước… Đồng thời phải bảo đảm tương thích với hệ thống hạ tầng thủy lợi đã, đang và sẽ được xây dựng. Do vậy, bên cạnh tính dự báo cao thì quy hoạch thủy lợi nên có tính linh hoạt để có thể điều chỉnh một cách kịp thời nhằm đáp ứng với sự biến đổi của khí hậu, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra.
GS.TS Phạm Ngọc Quý (nguyên Phó hiệu trưởng ĐH Thủy lợi) đề nghị nội dung quy hoạch thủy lợi cần thể chế hóa để luật và văn bản dưới luật được ban hành và có hiệu lực đồng bộ để quy hoạch thủy lợi gắn với quy hoạch của các ngành kinh tế, xã hội, du lịch, cơ sở hạ tầng khác của quốc gia để trở thành một chỉnh thể thống nhất. Dự thảo luật quy định "Chiến lược thủy lợi được xây dựng cho chu kỳ 10 năm, tầm nhìn 30 năm hoặc dài hơn, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế-xã hội và quốc phòng-an ninh". Luật sư Trương Quang Cẩn cũng đề nghị: “Thuỷ lợi là một ngành kỹ thuật cơ sở hạ tầng, vì vậy cần có tầm nhìn từ 50- 100 năm và nên quy định rõ vào trong luật”.
Về nguồn lực đầu tư xây dựng công trình thủy lợi, nhiều ý kiến đều cho rằng, công trình thủy lợi, đặc biệt là những công trình có quy mô lớn đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn để xây dựng, quản lý và vận hành. Trong bối cảnh hiện nay do Nhà nước đang rất khó khăn về ngân sách nên việc kêu gọi sự đầu tư xây dựng các công trình thủy lợi từ mọi nguồn vốn, kể cả nhà đầu tư nước ngoài là cần thiết. Tuy nhiên, theo Luật gia Đỗ Minh Sơn, dự thảo chính sách của nhà nước trong hoạt động thủy lợi chưa làm rõ có hay không việc cho phép các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào hoạt động đầu tư xây dựng các công trình thủy lợi, cần giới hạn việc gọi vốn đầu tư từ nước ngoài đối với một số công trình thủy lợi nhất định do cấp có thẩm quyền phê duyệt và phải tuân thủ quy trình chặt chẽ hơn so với các nhà đầu tư trong nước.
Nhấn mạnh vai trò quan trọng của nguồn lực đầu tư từ xã hội cho các công trình thủy lợi, GS.TS Phạm Ngọc Quý bày tỏ băn khoăn khi chưa có khoản nào trong dự thảo Luật Thủy lợi đề cập đến xã hội hóa trong đầu tư xây dựng và khai thác công trình thủy lợi. GS.TS Phạm Ngọc Quý đề nghị bổ sung một điều khoản quy định: “Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng công trình thủy lợi có quy mô vừa và nhỏ phù hợp với quy hoạch thủy lợi và tuân thủ các quy định của pháp luật về xây dựng, quản lý và khai thác công trình thủy lợi”.
Về trách nhiệm quản lý nhà nước về thủy lợi, đa số các ý kiến đồng tình với quy định của dự thảo Luật, đặc biệt là trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với tư cách là cơ quan chủ trì, đầu mối tham mưu giúp Chính phủ quản lý toàn diện, thống nhất về thủy lợi trong đó có các hoạt động thủy lợi. Tuy nhiên, theo luật gia Đỗ Minh Sơn,quy định “...đình chỉgiấy phép các hoạt động thủy lợi phải có phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi” thuộc thẩm quyền của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa không bảo đảm tính kịp thời, tính nghiêm minh của pháp luật khi có hành vi vi phạm xảy ra vì phải chờ Bộ xử lý theo quy trình vừa phức tạp, vừa nặng về thủ tục hành chính. Mặt khác, theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính nếu hành vi vi phạm chưa đến mức phải xử lý về hình sự thì sẽ bị xử lý hành chính (Điều 25) và hình phạt áp dụng là: “Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn” chứ không phải là: “..đình chỉ giấy phép các hoạt động…”; Luật gia Đỗ Minh Sơn cũng đề nghị Ban soạn thảo xem xét lại quy định giao cho Bộ Công thương ban hành văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý, vận hành hồ chứa thủy điện, như vậy sẽ dẫn đến tình trạng xả lũ tràn lan như thời gian vừa qua gây nhiều hậu quả, thiệt hại cho người dân, nên đối với loại văn bản quy phạm pháp luật này chỉ Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ mới có thẩm quyền ban hành.
Các ý kiến tại Hội nghị cũng đã góp ý vào nhiều điều, khoản cụ thể của dự thảo Luật. Đồng chí Ngọ Duy Hiểu thay mặt Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội đã tiếp thu toàn bộ các ý kiến đóng góp của các đại biểu tham dự Hội nghị và khẳng định, những kiến nghị này sẽ được Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội tổng hợp trình lên Ủy ban thường vụ Quốc hội để nghiên cứu, chỉnh sửa, bổ sung vào các điều, khoản của Luật để trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp tới./.
HOÀI THƯƠNG