Là quận được điều chỉnh mở rộng địa giới hành chính 2 lần trong thời gian ngắn (từ năm 2003 đến năm 2006), tiếp nhận thêm 6 xã thuộc các huyện Hoài Đức, Thanh Oai, Chương Mỹ, hiện trên địa bàn quận Hà Đông còn nhiều khó khăn trong quản lý đất đai. Từ những khó khăn đó, Thường trực HĐND quận Hà Đông tổ chức phiên giải trình về việc thực hiện quy định pháp luật trong công tác quản lý nhà nước về đất công trên địa bàn quận theo Đề án 04-ĐA/QU ngày 9-11-2020 của Quận ủy Hà Đông, diễn ra ngày 4/8/2023 vừa qua.

Toàn cảnh phiên họp giải trình

Mới giải quyết 60/932 vi phạm trong quản lý, sử dụng đất công

Phó Bí thư Thường trực Quận ủy, Chủ tịch HĐND quận Hà Đông Nguyễn Văn Trường cho biết, ngay từ đầu nhiệm kỳ 2020-2025, Ban Chấp hành Đảng bộ quận khóa XXI đã ban hành 6 chương trình, đề án với mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể; nhằm khắc phục các tồn tại, hạn chế trong quá trình phát triển đô thị hóa của quận Hà Đông, nâng cao trách nhiệm của các cấp chính quyền, các đơn vị tổ chức, cá nhân trong công tác quản lý nhà nước cũng như trong tổ chức triển khai thực hiện; trong đó có Đề án 04-ĐA/QU về “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý đô thị, quản lý đất đai và vệ sinh môi trường trong quận Hà Đông giai đoạn 2020-2025”.

Thực hiện Đề án 04, UBND quận đã xây dựng kế hoạch, giao nhiệm vụ cụ thể cho các phòng, ban đơn vị quận và UBND các phường; đồng thời thường xuyên ban hành các văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện về công tác quản lý đất đai, xử lý khắc phục các tồn tại, các vi phạm trong quản lý, sử dụng đất.

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, mặc dù đã qua hơn nửa nhiệm kỳ triển khai, kết quả khắc phục các tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý đất đai nói chung và công tác quản lý đất công, đất nông nghiệp công ích còn chưa có chuyển biến rõ rệt. Vi phạm trong quản lý sử dụng đất vẫn xảy ra tại một số địa phương, tình trạng lấn chiếm đất công, tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái phép, sử dụng đất sai mục đích,… chưa được xử lý và thu hồi kịp thời. Các trường hợp vi phạm, tồn đọng theo các kết luận của các đoàn thanh tra, kiểm tra của Trung ương, thành phố và quận chưa được xử lý dứt điểm, gây bức xúc trong nhân dân; thậm chí dẫn đến nhiều ý kiến, khiếu kiện của người dân, ảnh hưởng đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và an cư, lập nghiệp của nhân dân trên địa bàn.  Tổng số trường hợp vi phạm theo các kết luận thanh tra trước năm 2021 đến ngày 30-6-2023, mới hoàn thành xử lý được 2/209 vi phạm trong quản lý, sử dụng đất nông nghiệp công ích; 60/932 vi phạm trong quản lý, sử dụng đất công. 

Gắn rõ trách nhiệm chủ tịch UBND các phường trong xử lý tồn tại

Tại phiên giải trình, nhiều đại biểu HĐND quận Hà Đông đề nghị UBND quận giải trình về công tác kiểm tra các vi phạm như thế nào? Lý do chậm việc phối hợp xử lý các vi phạm, tồn tại đã được các cơ quan thanh tra, kiểm tra chỉ ra trong sử dụng đất công, đất nông nghiệp công ích? Trách nhiệm của phòng, ban chức năng trong tham mưu quản lý quy hoạch về đất công…

Theo giải trình của UBND quận Hà Đông, số vi phạm tồn tại cần phải khắc phục xử lý chủ yếu tập trung ở địa bàn các phường Yên Nghĩa, Dương Nội (trước đây thuộc huyện Hoài Đức), Phú La, Phú Lãm, Phú Lương, Đồng Mai, Biên Giang (trước đây thuộc huyện Thanh Oai) trước thời điểm sáp nhập về Hà Đông quản lý chiếm tới trên 80% tổng số vi phạm tồn tại cũ trên toàn quận. Trong khi đó, công tác quản lý đất đai ở các địa phương này bị buông lỏng một thời gian dài; các dạng vi phạm về đất đai chủ yếu như: Lấn, chiếm đất công, giao đất không đúng thẩm quyền, mua bán trái phép đất nông nghiệp; tự ý chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp để xây dựng công trình nhà ở hoặc làm xưởng sản xuất trái phép nhưng không được chính quyền kiểm tra, xử lý kiên quyết, triệt để ngay từ đầu dẫn đến tồn tại vi phạm với số lượng đặc biệt lớn. Mặt khác, hồ sơ quản lý đất đai của các xã này không được bàn giao đầy đủ khi sáp nhập về Hà Đông nên rất khó khăn trong công tác quản lý.

Bên cạnh đó, hệ thống bản đồ địa chính (chủ yếu lập cách đây 15 đến 35 năm), tài liệu hồ sơ địa chính, sổ sách quản lý đất đai các thời kỳ chưa đầy đủ, biến động nhiều nhưng việc chỉnh lý biến động chưa kịp thời, gây rất nhiều khó khăn trong quá trình xác minh nguồn gốc đất khi đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận lần đầu và giải quyết đơn thư cũng như xử lý vi phạm về đất đai. Diện tích đất nông nghiệp công ích tại một số phường phân tán, nhỏ lẻ, xen kẽ với đất nông nghiệp giao theo Nghị định 64/NĐ-CP nên không xác định được phần diện tích đất nông nghiệp và phần diện tích đất nông nghiệp công ích.

Trước những khó khăn trên, UBND quận Hà Đông cam kết, thời gian tới sẽ tiếp tục rà soát, thống kê, kiểm kê, lập hồ sơ quản lý chặt chẽ đất nông nghiệp công ích, đất công trên địa bàn từng phường.  

UBND quận Hà Đông cũng giao Chủ tịch UBND các phường chịu trách nhiệm chính, trực tiếp và toàn diện trước pháp luật, trước Quận uỷ, UBND quận về công tác quản lý, sử dụng đất đai, về từng trường hợp vi phạm pháp luật đất đai phát sinh trên địa bàn phường, về kết quả xử lý, khắc phục các vi phạm trong quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, đất nông nghiệp công ích, đất công theo các kết luận thanh tra và chỉ đạo của UBND thành phố, Quận uỷ, UBND quận. Kiên quyết xử lý đối với các trường hợp cán bộ, công chức tại các địa bàn phường, xã, thị trấn để phát sinh các vi phạm mới mà không được ngăn chặn, xử lý kịp thời, đúng quy định của pháp luật.

Cơ bản thống nhất với các giải pháp thời gian tới của UBND quận trong lĩnh vực này, Thường trực HĐND quận Hà Đông đề nghị UBND quận tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phố biến pháp luật về công tác quản lý đất đai, đặc biệt là việc quản lý, khai thác sử dụng đất công, đất nông nghiệp công ích; đối tượng là đội ngũ lãnh đạo quản lý, công chức làm công tác quản ly đất công và các tầng lớp nhân dân; nhằm tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức và ý thức chấp hành pháp luật của người dân.

 Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc quản lý đất công, trật tự xây dựng đô thị, nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn các vi phạm trong quản lý, sử dụng đất công, kiên quyết không để phát sinh các vi phạm mới trong thời gian tới. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, kiên quyết xử lý cán bộ, công chức không thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, trách nhiệm các nhiệm vụ được giao.

Khẩn trương hoàn thành việc rà soát, kiểm kê, lập hồ sơ quản lý đất công, đất nông nghiệp công ích trên địa bàn từng phường và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa dữ liệu quản lý đất đai, để thuận lợi trong việc quản lý nhà nước về đất đai. 

Chỉ đạo UBND các phường đẩy nhanh triển khai tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất nông nghiệp công ích đối với các khu đất đủ điều kiện theo kế hoạch trong năm 2023, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác đất đai.

Đối với các khó khăn, vướng mắc trong xử lý các vi phạm, Thường trực HĐND quận Hà Đông đề nghị UBND quận báo cáo, xin ý kiến của UBND thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường; tổ chức làm việc chuyên đề với các địa phương liên quan như Hoài Đức, Thanh Oai, Chương Mỹ để xác minh, làm rõ và chủ động đề xuất giải pháp, phương án xử lý cụ thể theo từng trường hợp./.