Trong những năm qua, với chức năng, vị thế của mình, MTTQ các cấp thành phố Hà Nội đã bám sát nhiệm vụ chính trị của Thành phố; phối hợp chặt chẽ với chính quyền và các tổ chức thành viên cùng cấp chủ động xây dựng kế hoạch, tập trung triển khai tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, đẩy mạnh lao động sản xuất, xây dựng đời sống văn hoá, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trên địa bàn Thủ đô.
Giám sát và phản biện xã hội là nhiệm vụ quan trọng trong công tác tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của MTTQ và các tổ chức đoàn thể. Yêu cầu đặt ra đối với hoạt động giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức đoàn thể là rất lớn. Trong đó, hoạt động giám sát chủ yếu dựa trên 3 hình thức: Tham gia giám sát với cơ quan quyền lực Nhà nước; vận động nhân dân giám sát; tự mình giám sát. Trong năm 2016, các cấp MTTQ thành phố Hà Nội đã chủ động, tích cực trong phối hợp tham gia giám sát việc thực hiện Nghị quyết HĐND về phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ ở xã, phường, thị trấn, các chính sách an sinh xã hội, cải cách thủ tục hành chính, giám sát xây dựng nông thôn mới, giám sát các cơ quan chức năng trong việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri qua các kỳ tiếp xúc cử tri với đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND, giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân...
Đoàn giám sát về triển khai Luật Khoa học và Công nghệ của Ủy ban MTTQ TP giám sát tại cơ sở chế biến miến dong ở Thanh Oai
Việc giám sát của MTTQ thông qua hoạt động giám sát của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng đạt kết quả tích cực. Kết quả năm 2016, Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng đã giám sát 5.642 cuộc, đề nghị thu hồi 23.318 m2 đất và 72,9 triệu đồng về cho Nhà nước. Nhiều cuộc giám sát của một số địa phương có hiệu quả rõ rệt, đơn cử như: Ba Đình giám sát 68 dự án có quyết định đầu tư trên địa bàn quận, trong đó có 58 dự án đúng quy định, 10 dự án có vi phạm; Hoài Đức giám sát 42 công trình, dự án, phát hiện 02 trường hợp vi phạm; Phú Xuyên tham gia 62 cuộc giám sát trong đó có 8 cuộc giám sát về các loại quỹ do dân đóng, 23 cuộc về quản lý đất đai, 11 cuộc về xây dựng cơ bản, 7 vụ vi phạm về đất đai, đã kiến nghị cơ quan chức năng xem xét giải quyết; Thường Tín phối hợp tổ chức giám sát 15 cuộc về thực hiện phát triển chỉ tiêu kinh tế - xã hội tại 6 xã và 3 cơ quan, tình hình thực thi pháp luật ở 4 xã và 2 cơ quan chuyên môn…
Riêng Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố đã phối hợp với Liên hiệp các Hội khoa học và Kỹ thuật Thành phố, Sở Khoa học và Công nghệ giám sát việc thực hiện Luật Khoa học và công nghệ ở 4 đơn vị của Trung ương và Thành phố, giám sát việc ban hành các văn bản của chính quyền Thành phố. Kết quả giám sát đã góp ý, kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền, khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong quá trình thực hiện và ban hành các văn bản pháp quy.
Về thực hiện phản biện xã hội là nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tham gia góp ý xây dựng chính quyền, nhất là xây dựng các cơ chế, chính sách, quy định của Thành phố và các địa phương liên quan đến quyền, lợi ích và trách nhiệm của nhân dân. Năm 2016, MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội đã tập hợp các nhà khoa học, trí thức, nhà quản lý và các chuyên gia để tổ chức phản biện xã hội vào 4 nội dung mà UBND Thành phố trình HĐND Thành phố. Bao gồm: Dự thảo tờ trình về việc “Quy định mức thu học phí đối với giáo dục mầm non, phổ thông công lập năm học 2016-2017 và mức thu học phí đối với giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp công lập từ năm học 2016-2017 đến năm học 2020-2021 của thành phố Hà Nội”; Dự thảo Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm 2016-2020 của thành phố Hà Nội; Tờ trình và dự thảo Nghị quyết "thông qua các danh mục các công trình, dự án thu hồi đất năm 2017, dự án công trình chuyển đổi mục đích đất trồng, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng năm 2017 thuộc thẩm quyền HĐND TP"; dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 15/2013/NQ-HĐND ngày 17/7/2013 của HĐND về cơ chế tài chính áp dụng đối với các cơ sở GD công lập chất lượng cao. Tổng hợp ý kiến phản biện xã hội của MTTQ Thành phố đã được gửi tới HĐND Thành phố có chất lượng, cung cấp nhiều nội dung, ý kiến xác đáng để các đại biểu và kỳ họp HĐND Thành phố xem xét, quyết nghị đối với từng nội dung.
Cùng với cấp Thành phố, cấp huyện đã tổ chức 46 hội nghị phản biện xã hội; cấp xã đã tổ chức 197 hội nghị phản biện xã hội, nội dung chủ yếu tập trung vào các Dự thảo báo cáo của UBND các địa phương về tình hình thực hiện kế hoạch kinh tế, xã hội của quận, huyện, thị xã và xã, phường, thị trấn trình HĐND cùng cấp.
Đánh giá chung trong năm 2016 cho thấy, công tác giám sát được quan tâm, hoạt động phản biện xã hội từng bước đi vào nề nếp, các hội nghị phản biện xã hội tại quận, huyện, thị xã gắn với các nội dung thiết thực, cụ thể, được dư luận ủng hộ. Tuy nhiên, công tác giám sát, phản biện xã hội tuy đã có tập trung, hiệu quả hơn song hoạt động giám sát, phản biện ở cấp cơ sở còn nhiều hạn chế, một số tổ chức thành viên còn hạn chế trong việc tham gia phản biện xã hội.
Trong năm 2017, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Thành phố xác định cần tiếp tục phát huy dân chủ, đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; giám sát và phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng và chính quyền vững mạnh. Trong đó, tiếp tục phối hợp triển khai tổ chức hội nghị đối thoại giữa nhân dân với người đứng đầu tổ chức Đảng, chính quyền; phát huy vai trò của MTTQ các cấp trong việc thúc đẩy thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; đẩy mạnh công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí; nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng. Nâng cao hiệu quả công tác phản biện xã hội trong hệ thống MTTQ các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội vào các dự thảo, chương trình, Nghị quyết, đề án phát triển kinh tế - xã hội đảm bảo đồng bộ từ Thành phố tới cơ sở.
Bên cạnh đó, phối hợp giám sát theo chương trình, nội dung giám sát của Đoàn ĐBQH Hà Nội, HĐND các cấp, các sở, ngành Thành phố trong việc thực hiện Nghị quyết của HĐND và những quyết định của UBND cùng cấp; giám sát cán bộ, đảng viên, công chức, đại biểu dân cử trong việc thực hiện chức trách nhiệm vụ. Cụ thể, phối hợp với các cơ quan nhà nước và tổ chức thành viên triển khai chương trình giám sát; Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp chủ trì giám sát theo các chương trình: Vệ sinh an toàn thực phẩm; bảo vệ môi trường; phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật về khai thác cát, sỏi trên địa bàn Thành phố; nâng cao hiệu quả việc giải quyết khiếu nại, tố cáo ở cơ sở; lựa chọn giám sát những vấn đề được đông đảo nhân dân quan tâm; đánh giá sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp về dịch vụ hành chính công…
Báo cáo kết quả hoạt động của MTTQ TP Hà Nội năm 2016
QUỐC THỊNH