Nhận thức rõ vai trò, ý nghĩa của Hiến pháp là văn kiện đặc biệt quan trọng, phản ánh ý chí, nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta; là cơ sở chính trị pháp lý vững chắc cho công cuộc xây dựng, bảo vệ, phát triển và hội nhập quốc tế của đất nước trong thời kỳ mới, công tác triển khai thi hành Hiến pháp đã được các cấp, các ngành Thành phố xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để tập trung chỉ đạo, huy động các nguồn lực tổ chức thực hiện.

Qua 5 năm triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013, HĐND Thành phố đã tập trung chỉ đạo, tổ chức kịp thời, thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ được quy định tại Chương IX của Hiến pháp về "Chính quyền địa phương", ban hành Nghị quyết về chương trình giám sát hàng năm, trong đó xác định các nội dung giám sát chuyên đề, phù hợp với tình hình thực tế và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương để tổ chức thực hiện, trong đó có các lĩnh vực thuộc trách nhiệm Ban Pháp chế HĐND được quy định tại Khoản 1 Điều 108 Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Trước mỗi kỳ họp HĐND Thành phố, Ban Pháp chế tổ chức giám sát về công tác đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội; đồng thời tổ chức giám sát trước mỗi dịp tết Nguyên đán về công tác phòng chống buôn lậu, buôn bán hàng giả, gian lận thương mại, công tác phòng chống sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng pháo nổ trên địa bàn Thành phố; giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 30/2013/NQ-HĐND của HĐND Thành phố Hà Nội về xây dựng khu vực phòng thủ Thành phố Hà Nội đến năm 2020 và những năm tiếp theo, đảm bảo việc thi hành pháp luật về quốc phòng, an ninh.

Thực hiện ủy quyền của HĐND, Ban Pháp chế tiến hành giám sát việc chấp hành pháp luật của UBND Thành phố, các cơ quan tư pháp và các cơ quan liên quan trên địa bàn Thành phố. Ngoài các hoạt động giám sát thường xuyên, Ban Pháp chế còn tổ chức giám sát theo chuyên đề như: việc chấp hành pháp luật trong công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành án phạt tù; công tác quản lý các đối tượng thi hành án treo, cải tạo không giam giữ và chấp hành xong án phạt tù tại các xã, phường, thị trấn; công tác bổ trợ tư pháp và phổ biến giáo dục pháp luật; chấp hành pháp luật về phòng cháy chữa cháy; việc thực hiện các kết luận sau thanh tra công vụ, thông báo kết luận giải quyết tố cáo, quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật. Trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội Ban Pháp chế đã tổ chức giám sát 35 cuộc (trong đó có 15 nội dung giám sát theo chuyên đề). Trong lĩnh vực xây dựng chính quyền địa phương và quản lý địa giới hành chính, tại các kỳ họp cuối năm Ban Pháp chế tổ chức giám sát việc thực hiện Nghị quyết của HĐND Thành phố về tổng biên chế hành chính, sự nghiệp; thực hiện các văn bản của Trung ương và tình hình của Thành phố, Ban tổ chức giám sát chuyên đề về thực hiện tổ chức bộ máy và việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế theo Nghị quyết số 39/NQ-TW của Bộ Chính trị, cùng với khảo sát việc thực hiện Nghị quyết về tổng biên chế hành chính, sự nghiệp hàng năm của HĐND Thành phố; khảo sát thực hiện công tác thành lập tổ dân phố mới; điều chỉnh địa giới, việc đặt tên, đổi tên một số tuyến đường trên địa bàn Thành phố; tổng số Ban Pháp chế đã tổ chức 09 cuộc giám sát (trong đó có 01 nội dung giám sát theo chuyên đề). Đồng thời, căn cứ Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND; Nghị quyết số 85/2014/QH13 của Quốc hội, tại kỳ họp thứ 7 HĐND Thành phố, Ban Pháp chế đã tham mưu quy trình thực hiện nhiệm vụ lấy phiếu tín nhiệm đối với 36 người giữ chức vụ do HĐND bầu; quy trình lấy phiếu tín nhiệm được thực hiện chặt chẽ, bài bản, đúng quy định, đảm bảo khách quan;

Giám sát việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đối với những dự thảo Nghị quyết là văn bản quy phạm pháp luật được Thường trực HĐND Thành phố chỉ đạo thực hiện theo đúng quy trình quy định và giao Ban Pháp chế giám sát để đảm bảo trình tự, thủ tục xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Từ năm 2014 đến nay HĐND thành phố đã ban hành 91 Nghị quyết là văn bản quy phạm pháp luật, trong đó không có văn bản nào cần sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới bảo đảm phù hợp với Hiến pháp năm 2013 và không có văn bản quy phạm pháp luật nào có nội dung quy định trái với Hiến pháp năm 2013 cần phải dừng thi hành.

Đối với các quyết định quy phạm pháp luật do UBND cùng cấp ban hành, Thường trực HĐND Thành phố giao các Ban HĐND Thành phố giám sát theo lĩnh vực Ban phụ trách; trong năm 2017 Ban Pháp chế giám sát trực tiếp 02 quyết định của UBND Thành phố là Quyết định số 14/2017/QĐ-UBND ngày 13/4/2017 và Quyết định số 15/QĐ-UBND về ban hành quy định phân cấp quản lý tố chức bộ máy biên chế công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND Thành phố và kiến nghị thu hồi; Sở Nội vụ tiếp thu, rà soát, báo cáo UBND Thành phố chỉnh sửa, bổ sung khi Chính phủ ban hành quy định mới.

Đánh giá việc triển khai thi hành Hiến pháp và hoạt động giám sát cho thấy HĐND thành phố đã thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và các văn bản quy phạm pháp luật khác; việc xây dựng, ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật của HĐND Thành phố Hà Nội đã được Ủy ban Pháp luật Quốc hội giám sát, Bộ Tư pháp kiểm tra khẳng định thực hiện theo đúng quy trình, thủ tục và thẩm quyền của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 và Nghị định số 34/2016/NĐ-CP ngày 14/5/2016 của Chính phủ quy định một số điều và biện pháp thi hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, nội dung phù hợp với Hiến pháp và các quy định của pháp luật; đối với các nghị quyết được ban hành theo trình tự rút gọn, vẫn đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật và các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên, đã giúp tiết kiệm về thời gian, giảm các thủ tục hành chính, mang lại những hiệu quả thiết thực cho người dân, chất lượng nghị quyết được tăng lên. Hoạt động giám sát được lựa chọn có trọng tâm, thiết thực, liên quan đến vấn đề an sinh xã hội, đời sống người dân, những vấn đề bức xúc, dân sinh, công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội còn nhiều vướng mắc; các Thông báo kết luận giám sát đảm bảo tính khái quát, rõ ràng, cụ thể, nêu bật được những kết quả đạt được; những vướng mắc, tồn tại và nguyên nhân cụ thể; tổng hợp đưa ra nhũng giải pháp, kiến nghị, đề xuất để triển khai tốt các yêu cầu, nhiệm vụ trong thời gian tới.

Thông qua hoạt động giám sát, HĐND Thành phố đã xây dựng ban hành nhiều Nghị quyết về cơ chế chính sách trên địa bàn Thành phố, trong đó có Nghị quyết hỗ trợ các cơ quan tư pháp, bổ trợ tư pháp của Thành phố. Nghị quyết ban hành đúng với chủ trương của Đảng, từng bước tăng cường cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của các cơ quan tư pháp, bổ trợ tư pháp Thành phố, góp phần quan trọng nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động của các cơ quan tư pháp, bổ trợ tư pháp nhằm thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 49/NQ-TW của Bộ Chính trị và Đề án 06/ĐA-TƯ của Thành ủy Hà Nội về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 và nhiệm vụ chính trị của Thành phố.

Ngoài ra, HĐND, UBND Thành phố đã phối hợp chặt chẽ trong thực thi nhiệm vụ của chính quyền địa phương Hà Nội, tuân thủ đúng các quy định của Chính phủ và Luật Tố chức chính quyền địa phương; chủ động và tích cực phối hợp với UBND Thành phố và cùng với UBND Thành phố chuẩn bị chu đáo, trình HĐND thông qua các Nghị quyết tại kỳ họp. HĐND Thành phố cũng thường xuyên phối hợp với Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội tổ chức tốt việc lấy ý kiến, tham gia góp ý, xây dựng các dự thảo Luật, các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương trước khi trình Quốc hội; Phối hợp các nội dung và phục vụ chương trình giám sát tại Thành phố của các Đoàn giám sát của các ủy ban của Quốc hội như: giám sát việc chấp hành pháp luật về tố tụng hành chính, về công tác ban hành văn bản quy phạm pháp luật, về quản lý dân cư, về đảm bảo an ninh....

Toàn văn báo cáo mời xem tại file đính kèm