Chiều 12/4/2022, Đoàn công tác của Ban Chỉ đạo Đề án Trung ương 6 thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa X về “Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị” đã làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội. Thay mặt Đảng đoàn, Thường trực HĐND TP Hà Nội, đồng chí Phùng Thị Hồng Hà, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP đã phát biểu tham luận với nội dung: “Đổi mới phương thức lãnh đạo của Thành ủy đối với hoạt động của Đảng đoàn HĐND Thành phố và hệ thống HĐND các cấp”.

Toàn cảnh hội nghị

Trang Thông tin điện tử của Đoàn ĐBQH và HĐND TP Hà Nội trân trọng giới thiệu bài phát biểu tham luận này:

Trong những năm qua, Thành ủy Hà Nội đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, chủ động tổ chức quán triệt, vận dụng, thể chế hóa và triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 15-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng khóa X “về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị” phù hợp với tình hình thực tiễn của Thủ đô thông qua việc ban hành các Chương trình công tác lớn của mỗi nhiệm kỳ; đồng thời đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, quan tâm sát sao đối với Đảng đoàn HĐND TP và hệ thống HĐND các cấp.

I. Kết quả đổi mới phương thức lãnh đạo của Thành ủy Hà Nội đối với hoạt động của Đảng đoàn HĐND Thành phố và hệ thống HĐND các cấp thể hiện ở 4 nội dung chính:

1. Đã quan tâm ban hành các Đề án tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HĐND các cấp.

- Năm 2012, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Đề án số 04-ĐA/TU về “Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hội đồng nhân dân các cấp TPHN giai đoạn 2012-2016”.

- Năm 2022, Ban Thường vụ Thành ủy đã ban hành Đề án về “Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2026 gắn với thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và củng cố chính quyền nông thôn tại thành phố Hà Nội”. Qua quá trình thực hiện Đề án 04 trong 2 nhiệm kỳ đến nay cũng như tiếp tục thực hiện Đề án mới: 

+ Nhận thức của các cấp uỷ đảng, chính quyền, đoàn thể, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân các cấp đã từng bước được nâng lên.

+ Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy với hoạt động của HĐND cùng cấp được tăng cường.

+ Các cấp ủy Đảng đã có sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời, thường xuyên hơn đối với hoạt động của HĐND các cấp; nhất là trong việc định hướng những vấn đề quan trọng ở địa phương thuộc trách nhiệm, thẩm quyền quyết định của HĐND. 

2. Cơ cấu tổ chức, bộ máy và công tác cán bộ của HĐND các cấp.

Thường trực, Ban Thường vụ Thành ủy đã có nhiều cuộc họp bàn sâu, bàn kỹ tới việc kiện toàn cơ cấu tổ chức, bộ máy và công tác cán bộ của HĐND; coi đây là một trong những nhân tố quan trọng quyết định hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp. Những đề xuất của HĐND về nhân sự, bố trí tăng số lượng đại biểu chuyên trách, tăng chất lượng đại biểu và cán bộ cho bộ máy HĐND đều được cấp ủy đảng quan tâm, xem xét và tạo điều kiện hơn. Nhiệm kỳ vừa qua, cán bộ HĐND được quan tâm, bố trí từ cơ sở, các ngành chuyên môn sang, từ các cấp ủy chính quyền qua thực tiễn, qua cơ sở tham gia và ngược lại cán bộ HĐND cũng được tăng cường đi đào tạo ở cơ sở và thêm thực tiễn bổ sung cho số lượng đại biểu HĐND chuyên trách qua từng nhiệm kỳ đều được nâng lên về số lượng và chất lượng. 

- Ở cấp Thành phố: Tỷ lệ đại biểu HĐND chuyên trách nhiệm kỳ 2011-2016 là 14%; nhiệm kỳ 2016-2021 là 17%; nhiệm kỳ 2021-2026 đạt 20%. 

- Ở cấp quận, huyện: Số lượng đại biểu HĐND chuyên trách nhiệm kỳ 2021-2026 là 126 người (đạt 12%).

- Ở cấp xã, thị trấn: Nhiệm kỳ 2021-2026, có 20 Chủ tịch HĐND chuyên trách, 397 Phó Chủ tịch HĐND chuyên trách trên tổng số 404 đơn vị xã, thị trấn.

Số lượng lãnh đạo HĐND, Trưởng ban HĐND chuyên trách tham gia cấp ủy cũng từng bước được nâng lên. Nhiệm kỳ 2021-2026: 

- Ở cấp Thành phố có 03/07 (42,8%) đồng chí lãnh đạo HĐND, Trưởng ban chuyên trách HĐND tham gia cấp ủy; 

- Cấp quận, huyện có 100% lãnh đạo HĐND tham gia cấp ủy, 35/60 (58,33%) Trưởng ban HĐND tham gia cấp ủy, (trong đó có 14 Trưởng ban chuyên trách tham gia cấp ủy, bằng 23,3%).

- Cấp xã, thị trấn: có 39/404 Phó Chủ tịch HĐND chuyên trách là Ủy viên Thường vụ (9,6%), 350/404 (86,6%) Phó Chủ tịch HĐND chuyên trách là ủy viên BCH Đảng bộ xã, thị trấn.

Đây là những con số cho thấy đội ngũ cán bộ của HĐND đã từng bước được cấp ủy các cấp quan tâm.

3. Thành ủy Hà Nội luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động của Đảng đoàn HĐND Thành phố và hệ thống HĐND các cấp

Trước các kỳ họp HĐND, Thường trực, Ban Thường vụ Thành ủy và cấp ủy cơ sở bố trí các phiên họp để xem xét, cho ý kiến chỉ đạo, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế-xã hội và các nội dung dự kiến trình tại kỳ họp; thống nhất chủ trương, định hướng, căn cứ các chỉ đạo, quy định của Trung ương, Thành ủy và của địa phương để thể chế thành Nghị quyết của HĐND các cấp. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, cấp ủy cùng cấp quan tâm nhiều hơn đến những ý kiến đề xuất của HĐND về những vấn đề lớn, quan trọng, các vấn đề dân sinh bức xúc, những vấn đề nhạy cảm, những vấn đề cần sự chỉ đạo kịp thời cũng như giải quyết những kiến nghị của cử tri. 

Bên cạnh đó, đối với những vấn đề lớn, chuyên đề thuộc Thành ủy, Ban Thường vụ, Thường trực quyết định, Thường trực, Ban Thường vụ đều lấy ý kiến tham gia của Đảng đoàn HĐND TP và coi đây là một kênh quan trọng trong quá trình xem xét, quyết định. Về tổ chức bộ máy, Ban Thường vụ cũng quan tâm sát sao, kịp thời kiện toàn bộ máy tổ chức, đảm bảo số lượng và chất lượng, tạo điều kiện để Đảng đoàn HĐND Thành phố thực hiện nghiêm túc quy chế làm việc; bám sát nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, qua đó thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình. 

4. Thành ủy Hà Nội luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường công tác phối hợp giữa Thường trực HĐND với UBND, Ủy ban MTTQ cùng cấp và các cơ quan liên quan trong các hoạt động của HĐND và các hoạt động chung của Thành phố… 

Dưới sự chỉ đạo của Thành ủy, trong nhiệm kỳ vừa qua, công tác phối hợp giữa Thường trực HĐND với UBND, Ủy ban MTTQ cùng cấp và các cơ quan liên quan được thực hiện thường xuyên, chặt chẽ trên cơ sở tạo điều kiện để mỗi cơ quan thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, từ đó tạo nên sức mạnh của cả hệ thống chính trị. Bước sang giai đoạn 2021-2026, Thường trực, Ban Thường vụ Thành ủy đã chỉ đạo, cùng dự với 4 cơ quan để ký quy chế phối hợp công tác giữa Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố, HĐND, UBND và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội.

Về hạn chế trong việc thực hiện đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HĐND các cấp

- Nhận thức của một số ít cấp ủy về nhiệm vụ đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị còn hạn chế. Đặc biệt là nhận thức của một số cấp ủy, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND chưa đầy đủ; dẫn đến tình trạng thiếu sâu sát, cụ thể trong lãnh đạo, chỉ đạo đối với hoạt động của HĐND các cấp.

- Cá biệt một số cấp ủy cơ sở chưa thật sự quan tâm đến hoạt động của HĐND; vì thế công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với hoạt động của HĐND ở một số địa phương còn chưa đồng bộ, quyết liệt, chưa hiệu quả dẫn đến hoạt động HĐND còn hạn chế (thể hiện ở cấp xã).

- Công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HĐND; việc kiện toàn bộ máy HĐND các cấp đủ theo quy định của Luật ở Thành phố cơ bản được đáp ứng, tuy nhiên ở một vài địa phương còn chưa đáp ứng với việc thực hiện nhiệm vụ và thực tiễn, vẫn còn số ít cấp ủy bố trí cán bộ HĐND chưa đáp ứng chất lượng, chưa coi trọng vai trò, vị trí của HĐND.

- Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song hoạt động của HĐND ở một số địa phương, nhất là ở cấp xã còn mang tính hình thức, chưa thực sự xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn và yêu cầu của cử tri, nhân dân. Số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách ở huyện và xã chiếm tỉ lệ thấp dẫn đến hoạt động của HĐND chưa thực sự hiệu quả như mong muốn.

II. Giải pháp tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Thành ủy đối với hoạt động của Đảng đoàn HĐND Thành phố và hệ thống HĐND các cấp.

Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2019, Nghị quyết số 97/2019/QH14 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội, Nghị quyết 160/2021/QH14 của Quốc hội về thí điểm bố trí chức danh đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND thành phố Hà Nội, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức bộ máy và hoạt động của HĐND các cấp thành phố Hà Nội có nhiều quy định mới, đặc thù; cùng với đó là yêu cầu đổi mới và nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND nhằm phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng, xây dựng và bảo vệ Thủ đô. 

Để HĐND các cấp Thành phố ngày càng đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, trong nhiệm kỳ 2021-2026 và các năm tiếp theo cần tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Thành ủy đối với hoạt động của Đảng đoàn HĐND và hệ thống HĐND các cấp trên cơ sở phát huy các bài học kinh nghiệm các nhiệm kỳ trước, cụ thể 5 điểm sau:

Thứ nhất, cần tiếp tục đổi mới việc ban hành các Chương trình, Chỉ thị, Đề án…lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động của HĐND.

Việc ban hành các văn bản của cấp ủy để lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động HĐND phải xuất phát từ chính nhu cầu thực tiễn; xác định đúng và trúng nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá trong từng thời kỳ để HĐND các cấp tổ chức triển khai thực hiện (nội dung này đã được triển khai rất tốt, tuy nhiên cấp ủy địa phương cần quan tâm hơn).

Thứ hai, đổi mới mạnh mẽ công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các Chương trình, Chỉ thị, Đề án của cấp ủy về hoạt động của HĐND các cấp.

Đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các văn bản của cấp ủy bằng nhiều hình thức; tiếp tục nâng cao nhận thức trong cấp ủy, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vị trí, vai trò của HĐND trong hệ thống chính trị, nhất là khi Thành phố thực hiện Nghị quyết số 97/2019/QH14 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội.

Thứ ba, đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Thành ủy và các cấp ủy đảng đối với hoạt động HĐND các cấp.

Thường trực, Ban Thường vụ các cấp ủy, nhất là cấp huyện, xã thường xuyên quan tâm, bố trí các phiên họp để Thường trực HĐND cùng cấp báo cáo tình hình hoạt động, tổng hợp những nguyện vọng, kiến nghị của cử tri địa phương, các cơ chế chính sách dự kiến ban hành tại kỳ họp HĐND để có ‎ý kiến lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời; nhất là trong việc định hướng những vấn đề quan trọng, nhạy cảm ở địa phương thuộc trách nhiệm, thẩm quyền quyết định của HĐND. 

Thứ tư, đổi mới công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đối với cơ cấu tổ chức bộ máy và công tác cán bộ của HĐND các cấp. 

Thường trực, Ban Thường vụ cấp ủy tiếp tục quan tâm từng bước tăng số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách ở cả 3 cấp thành phố, huyện, xã; tăng số lượng lãnh đạo HĐND, Trưởng các Ban HĐND chuyên trách được tham gia cấp ủy cùng cấp; quan tâm công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, luân chuyển, điều động cán bộ là đại biểu HĐND chuyên trách, bố trí cán bộ chuyên trách của HĐND các cấp có đủ năng lực cả lý luận và thực tiễn.

Thứ năm, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ quan của Đảng, chính quyền, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp.

Quan tâm kiện toàn đội ngũ cán bộ cơ quan đảng, nhà nước có số lượng, cơ cấu hợp lý, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ chuyên môn sâu và cả thực tiễn. Bên cạnh đó, cấp ủy cần tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thiện và thực hiện nghiêm các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, phát huy vai trò người đứng đầu cấp ủy, tổ chức, cơ quan, đơn vị. Tiếp tục đổi mới, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, giữ vững kỷ luật, kỷ cương của Đảng và bảo đảm tính thượng tôn pháp luật.

Thay mặt Đảng đoàn HĐND TP xin được báo cáo với đoàn giám sát của Trung ương! Xin trân trọng cảm ơn./.